Activiteiten Coornhert500 jaar

Overzicht alle activiteiten

  1. Kraamkamer van de Vrijheid
  2. Coornhertwandeling
  3. Toneelstuk: Kiezen doet verliezen
  4. Coornhertdebatten
  5. De scheppende mens: Kunst in de geest van Coornhert
  6. Grote Coornhertherdenking


Wat?: Kraamkamer van de Vrijheid
Waar?: Remonstrantse Poortgebouwtje in de Keizerstraat
Wanneer?: 16 april – 29 oktober 2022

In de Keizerstraat, op de hoek met de Hoge Gouwe, is achter een doorgaans gesloten poort een door bomen geflankeerd oprijlaantje met aan het eind een negentiende-eeuws poortgebouwtje van wat eens de Remonstrantse Kerk van Gouda was. Hier kerkten vanaf ongeveer 1630 de Goudse aanhangers van Arminius, die in 1619 de Sint-Janskerk hadden moeten verlaten nadat hun beschermheren (het zittende stadsbestuur) onder dreiging van geweld door stadhouder prins Maurits waren afgezet en hun vrijzinnige opvattingen waren veroordeeld door de Synode van Dordrecht. De rechte lijn die er in Gouda liep tussen Erasmus, Coornhert en deze remonstranten, werd daarmee na een halve eeuw abrupt afgekapt. Kerk en politiek in Gouda kwamen daarna in degelijk orthodox-gereformeerd vaarwater en de vrijzinnigheid verschrompelde tot de kleine aanhang die in dit kerkje bijeen kwam (en tegenwoordig in de Joostkapel aan de Lage Gouwe).

Nadat de remonstranten het kerkgebouw in de tweede helft van de 20ste eeuw verlieten, werd het kerkje eerst een autobandenhandel en daarna afgebroken. Alleen het poortgebouwtje bleef staan. Dat werd midden jaren 80 voor 1 gulden met onderhoudsplicht verkocht aan de architect Hans Verwey. Die heeft het gerestaureerd en in gebruik genomen als kantoor. Hij heeft het gebouwtje ondergebracht in een stichting om het in de toekomst een culturele bestemming te geven.

Buiten, in de ‘bomenkathedraal’, zullen aan de wanden enkele grote borden opgehangen worden met informatie over Coornhert, de Goudse Vrijheid en de remonstranten. Daar komt op een sokkel ook een groot borstbeeld van Coornhert te staan, gemaakt door de uit Gouda afkomstige kunstenaar Niek Tom. Binnen is een kleine Coornhert-expositie, die vorm en inhoud geeft aan het kraamkamer-idee. Hier worden schilderijen getoond, oude boeken, penningen, prenten van Coornhert en afbeeldingen van andere Goudse vrijdenkers.

Partners:

  • Stichting Remonstrants Poortgebouw
  • Historische Vereniging Die Goude
  • Gouda750

Terug naar activiteitenoverzicht


Wat?: Coornhertwandeling
Waar?: Binnenstad Gouda
Wanneer?: 12 maart en 29 oktober. En op aanvraag heel 2022

In de Goudse binnenstad zijn diverse plekken die herinneren aan Coornhert en andere vrijgeesten uit het einde van de zestiende en begin zeventiende eeuw. Deze plekken liggen allemaal vlakbij het Remonstrantse Poortgebouw, de Kraamkamer van de Vrijheid. Te denken valt aan het Coornhertmonument op het stadhuis, het pand van zijn ‘lijfdrukker’ Jasper Tournay aan Achter de Vismarkt, de plek van het Goudse tuchthuis (geïnspireerd op zijn Boeventucht), het sterfhuis van Coornhert aan de Oosthaven, zijn grafsteen en Glas 1 in de Sint-Jan. De wandelingen zullen plaatsvinden onder de deskundige leiding van Goudse stadsgidsen.

Partners:

  • Het Gouds Gidsengilde
  • Historische Vereniging Die Goude
  • Stichting het Remonstrantse Poortgebouw

Terug naar activiteitenoverzicht


Wat?: Toneelstuk: Kiezen doet verliezen. Coornhert maakt de balans op van zijn leven (voorafgegaan door rederijkers-tafelspel Twee Bedelaars)
Waar?: Sociëteit de Reünie, Oosthaven
Wanneer?: 27 augustus en 3, 7 en 10 September 2022
Kosten?: De toegangsprijs voor de beide toneelstukken bedraagt in totaal €10. Aanmelding via de website van Kleintheater Zwaan: https://www.kleintheaterzwaan.nl/voorstellingen

Coornhert was een actief lid van de rederijkerskamer d’ Eglantier in zijn geboortestad Amsterdam. Ook in zijn latere leven schreef hij toneelstukken. De komedie Rijckeman schreef hij al in 1555. Voor 1567 schreef hij zijn bekendste werk: ’t Roerspel (dat pas in 1590 in Gouda voor het eerst in druk verscheen). Lief en Leedt schreef hij tijdens zijn gevangenschap in de Gevangenpoort te Den Haag in 1576, terwijl Abrahams uytgangh, Israel (in 1590 door de Goudse rederijkerskamer De Goudsbloem opgevoerd) en Thien maeghden door hem zijn geschreven in de tijd van zijn ballingschap in Duitsland (na 1572). Deze stukken lenen zich niet voor een eigentijdse uitvoering, omdat ze bol staan van symboliek en verwijzingen die de hedendaagse beschouwer niks meer zeggen.

Toch heeft Coornhert veel betekend voor het vroegmoderne toneel. Daarom zal toneel als uitdrukkingsvorm niet mogen ontbreken in het Coornhertjaar. Samen met Peter Meijer van Eckstein Maatwerk/Theater De Zwaan zal een eenakter opgevoerd worden op de plek waar Coornhert overleed, Sociëteit De Reünie aan de Oosthaven. Daarin zal de grote Goudse vrijdenker terugkijken op zijn leven.

De eenakter met en over Coornhert zal voorafgegaan worden door een zogeheten ‘tafelspel’ van de Goudse rederijkers over twee bedelaars in een bewerking van Gouda-op-Schrift. Coornhert was ook zelf actief voor de Amsterdamse rederijkerskamer d’Eglantier en een groot pleitbezorger van de Nederlandse taal.

Partners:

  • Eckstein Maatwerk/Theater De Zwaan
  • Gouda-op-Schrift
  • Historische Vereniging Die Goude
  • Sociëteit De Reünie
  • Gouda750

Terug naar activiteitenoverzicht


Wat?: Coornhertdebatten
Waar?: Huis van de Stad Gouda
Wanneer?: 21 oktober

Coornhert zocht voortdurend het debat met zijn tegenstanders. Het meest bekend zijn de drie publieke debatten die hij hield met de gereformeerde predikanten van Delft, nadat hij hen had uitgedaagd met de provocerende mededeling dat hij kon bewijzen dat de rooms-katholieke kerk de beste was. Deze debatten, die onder strakke regie en regels plaatsvonden, baarden veel opzien in Holland en dreigden tot onrust te leiden. Daarom werden ze uiteindelijk op last van de Staten van Holland stopgezet. Beide partijen kwamen geen millimeter tot elkaar, maar als fenomeen fungeerden deze debatten als oefeningen in tolerantie. Geheel in de geest van Coornhert zal in het Coornhertjaar het debat een belangrijke plaats krijgen.

Met basisscholen zal in september geoefend worden in debatteren, in lijn met het project De Vreedzame School. Enkele scholen in het voortgezet onderwijs zullen in wedstrijdverband met elkaar de (debat)degens kruisen: Het Coornhert Gymnasium, de Driestar en het Anthonius College – precies de drie stromingen waaromheen Coornhert ook zijn debatten hield (rooms-katholiek, gereformeerd en libertijns) zullen debatteren over actuele kwesties betreffende de vier onderscheiden Coornhert-aspecten.

Partners:

  • Historische Vereniging Die Goude
  • Coornhert Gymnasium
  • Driestar
  • Anthonius College
  • De Brede School
  • Gemeente Gouda
  • Gouda750

Terug naar activiteitenoverzicht


Wat?: De scheppende mens: Kunst in de geest van Coornhert
Waar?: Galerie De Hollandsche Maagd; Garenspinnerij
Wanneer?: september 2022

Scheppen van een nieuwe samenleving (‘making is connecting’) wordt de leidraad voor een aantal creatieve activiteiten.
Coornhert was een vaardig graveur. Tegenwoordig is er bijna niemand meer die werkt met de specifieke techniek die hij destijds hanteerde. De Nijmeegse kunstenaar Sjaak Kaashoek heeft zich deze techniek echter eigen gemaakt en maakt op dezelfde manier gravures. Hij is geïnspireerd door Coornhert en zal diens gedachtegoed in dergelijke prenten vastleggen.
Kunstpunt Gouda zal onder leiding van de Goudse kunstschilders Ruud Verkerk en Suzan Schuttelaar ter gelegenheid van het Coornhertjaar ook en levensgroot mozaïek-portret vervaardigen van Coornhert, zoals dat in 2019 ook van Erasmus is vervaardigd.

Ruud Verkerk zal daarnaast leerlingen van het Coornhert-gymnasium in zijn lessen als opdracht geven variaties te maken op het bekende portret van Coornhert van Cornelis van Haarlem.

Partners:

  • Galerie De Hollandsche Maagd
  • De Garenspinnerij

Terug naar activiteitenoverzicht


Wat?: Grote Coornhertherdenking
Waar?: Sint-Janskerk Gouda
Wanneer?: 29 oktober 2022

Op de sterfdag van Coornhert, 29 oktober 2022, zal in de Sint-Janskerk zijn 500ste verjaardag op grootste wijze gevierd en herdacht worden. Met een gevarieerd programma zullen alle vier inhoudelijke lijnen (De (im)perfecte mens, de scheppende mens, de vluchtende mens en de (in)tolerante mens) voor het voetlicht gebracht worden. Daarmee zal tevens zijn enorme veelzijdigheid worden belicht.

Concept-programma:

  • Coornhertlezing(en); kandidaten op later tijdstip te bepalen.
  • Debat winnaars kinderdebatten Brede School: wordt apotheose activiteit met Brede School.
  • Debat leerlingen middelbare scholen
  • Theater De Zaan met toneelspektakel over de Vrijheid van Consciëntie
  • Presentatie bibliofiele uitgave Coornhert en de drukpers door de Drukkerswerkplaats
  • Muziek uit de tijd van Coornhert: gezelschap onder leiding van Gerben Budding.
  • Kranslegging bij grafsteen Coornhert

Partners:

  • Historische Vereniging Die Goude
  • Sint-Jansstichting
  • Gemeente Gouda

Terug naar activiteitenoverzicht
Vorige pagina

Recente berichten

Tidinge nr 1 2024 jaargang 42

Cover Tidinge nr 1 2024 jaargang 42Lodovico Guicciardini, Jan Ariensz Duyff, Joodse onderwijs en Gert Jan Jansen

In de eerste Tidinge van 2024 gaat Koen Goudriaan in op het vroegste officiële zelfportret van Gouda geschreven door de Italiaan Lodovico Guicciardini in 1567. In zijn artikel ‘Een Gouds zelfbeeld uit 1612’ laat hij onder andere zien dat de tekst van deze Italiaan een bron is geweest voor latere stadsgeschiedschrijvers als Walvis en De Lange van Wijngaerden.
‘Jan Ariensz Duyff schilderde ‘De martelaren van Gouda’, een bijdrage van Paul H.A.M. Abels. De martelaren van Gorinchem zijn bekend, maar had Gouda ook martelaren, zult u zich afvragen. Abels denkt dat de eerdere veronderstelling dat het schilderij de martelaren van Gorcum voorstelde, een vergissing is. Abels baseerde zich allereerst op een foto in de krant, tekstredacteur Kenny Louwen hielp hem met zijn bewijs door de vondst van het schilderij op internet.
Over het joodse onderwijs in Gouda is weinig bekend. Kees Bosma vult deze lacune op door op zoek te gaan naar de onderwijzers die op deze scholen in de negentiende eeuw in Gouda les gaven.
We starten dit jaar met een nieuwe rubriek ‘Ooggetuigen van de Goudse geschiedenis’. Paul Abels interviewt Gert Jan Jansen.

  1. De Nieuwsbrief van februari (nr 136) Reacties uitgeschakeld voor De Nieuwsbrief van februari (nr 136)
  2. Activiteitenverslag 2022 Reacties uitgeschakeld voor Activiteitenverslag 2022
  3. Stadhuisdienst Reacties uitgeschakeld voor Stadhuisdienst